Trong guồng quay hối hả của công việc và cuộc sống hiện đại, bạn đã bao giờ cảm thấy mọi thứ trở nên quá phức tạp? Những dự án tham vọng, những kế hoạch chồng chéo, hay hàng tá công cụ quản lý mới có khi làm ta quên mất điều cốt lõi ban đầu. Đó là lúc triết lý “Back to Basics” (Quay về điều cơ bản) lên tiếng. Hãy cùng Lemon’s Tribe bước vào hành trình tìm về những điều cơ bản một cách gần gũi và sâu sắc nhất.

1. “Back to Basics” là gì và nguồn gốc của mindset này?

“Back to Basics” (trở về những điều cơ bản) là một cụm từ chỉ triết lý quay trở lại với những nguyên tắc nền tảng và giá trị cốt lõi. Về mặt ngôn ngữ, cụm từ này trở nên phổ biến từ thập niên 1970 ở Mỹ và được biết đến rộng rãi khi Thủ tướng Anh John Major dùng nó năm 1993 để kêu gọi trở về những giá trị đạo đức truyền thống¹. Nói một cách đơn giản, mindset “Back to Basics” kêu gọi chúng ta tập trung vào những điều căn bản nhất, những giá trị, kỹ năng và nguyên tắc nền tảng đã từng giúp ta thành công hoặc sống tốt, trước khi bị xao nhãng bởi sự phức tạp hay hào nhoáng bên ngoài.

Trong bối cảnh hiện đại, “Back to Basics” không có nghĩa là thụt lùi hay phủ nhận tiến bộ. Ngược lại, đó là một chiến lược tâm lý và phương châm hành động nhằm xây dựng nền móng vững chắc để phát triển bền vững hơn. Giống như xây một ngôi nhà cần nền móng kiên cố, con người và tổ chức khi cảm thấy chệch hướng thường cần quay lại củng cố những yếu tố căn bản nhất – từ kỷ luật, sự tập trung cho đến giá trị cốt lõi và mục đích ban đầu của mình.

2. Tác dụng của mindset “Back to Basics” trong công việc và đời sống

Mindset “Back to Basics” mang lại nhiều lợi ích rõ rệt trong cả công việc lẫn cuộc sống. Khi mọi thứ trở nên hỗn loạn hoặc lạc lối, trở về gốc rễ giúp tái định hướng và tạo sự ổn định. Huấn luyện viên huyền thoại John Wooden là một minh chứng tiêu biểu: Ông nổi tiếng với việc luôn yêu cầu học trò “quay về những điều cơ bản” mỗi khi đội bóng rơi vào tình huống mất kiểm soát hoặc sa sút phong độ². Thay vì hoảng loạn chạy theo những chiến thuật cầu kỳ, Wooden dẫn dắt đội UCLA tập trung vào những kỹ năng nền tảng nhất – từ cách dẫn bóng, ném phạt cho đến… cách mang vớ và buộc dây giày đúng cách. Thật vậy, buổi tập đầu tiên mỗi mùa giải, ông đều tỉ mỉ dạy các cầu thủ cách xỏ tất và buộc dây giày sao cho không bị nhăn – một bài học tưởng chừng ngớ ngẩn nhưng ẩn chứa triết lý sâu sắc: “Những chi tiết nhỏ mới là quan trọng. Những điều nhỏ bé làm nên chuyện lớn”, và chìa khóa để thành công nằm ở việc thành thạo những điều cơ bản³. Chính nhờ nền tảng vững chắc đó, John Wooden đã dẫn dắt UCLA tới 10 chức vô địch NCAA trong 12 năm, chứng minh rằng tập trung vào các giá trị và kỹ năng nền tảng có thể tạo nên thành tích phi thường trên sân bóng cũng như trong cuộc sống.

Trong môi trường kinh doanh, mindset “Back to Basics” càng tỏ ra hữu ích khi tổ chức đối mặt với khủng hoảng hoặc mất phương hướng. Starbucks là một ví dụ điển hình. Năm 2008, sau một giai đoạn mở rộng ồ ạt, chất lượng trải nghiệm tại Starbucks suy giảm và công ty rơi vào khó khăn. Howard Schultz, nhà sáng lập đồng thời là CEO lúc bấy giờ, nhận ra Starbucks đã xa rời sứ mệnh cốt lõi ban đầu là mang đến cà phê xuất sắc và trải nghiệm gắn kết con người. Ông đã kêu gọi ban lãnh đạo hiện tại “rediscover and embrace the company’s core purpose, its reason for existence” – tái khám phá và nắm lấy mục đích cốt lõi, lý do tồn tại của công ty⁴. Không chỉ dừng ở lời nói, Starbucks đã có một quyết định đầy dũng cảm nhưng thấm nhuần tinh thần “Back to Basics”: đóng cửa toàn bộ 7.100 cửa hàng ở Mỹ trong một buổi chiều để đào tạo lại nhân viên pha chế về cách pha espresso chuẩn mực. Tất cả các cửa hàng đều dán thông báo: “Chúng tôi dành thời gian để hoàn thiện ly espresso của mình. Espresso tuyệt hảo đòi hỏi sự luyện tập, đó là lý do chúng tôi tận tâm trau dồi tay nghề”. Schultz hiểu rằng nếu chất lượng tách cà phê – điều cốt lõi tạo nên thương hiệu – bị mai một, Starbucks sẽ đánh mất “reason to exist” của mình. Kết quả là sau lần “lùi một bước” đó, Starbucks đã nhanh chóng nâng cao chất lượng đồ uống và lấy lại niềm tin từ khách hàng, minh chứng rằng đôi khi phải dám “lùi lại một bước để có thể tiến nhiều bước về phía trước”.⁵

Trong đời sống cá nhân, tư duy “Back to Basics” giúp chúng ta cân bằng và vững vàng hơn về mặt tâm lý, cảm xúc. Nhà tâm lý học Rick Hanson, Tiến sĩ về thần kinh học, cho rằng nếu chúng ta mải chạy theo những thứ cao siêu mà bỏ quên những nhu cầu cơ bản và thói quen lành mạnh thì giống như xây nhà trên nền đất yếu: “khi chúng ta không lo những điều căn bản, nền móng cho mọi thứ ta xây sẽ lung lay, và đến khi thử thách thực sự ập đến, cả tòa nhà sẽ rung chuyển, thậm chí sụp đổ”. Ngược lại, nếu ta chú tâm xử lý tốt những điều cơ bản, những “viên đá góc tường”, ta sẽ “cảm thấy mình đứng trên nền đất vững chắc” – có nghĩa là ta an tâm, vững vàng hơn, đồng thời “biết khiêm tốn và tận tâm thực hiện những yêu cầu tiên quyết, những điều cốt lõi”. Nói cách khác, lo tốt phần gốc rễ sẽ giúp ta có được sự an ổn về nội tâm: bớt lo lắng mơ hồ, bớt cảm giác “chênh vênh” hay hoài nghi về bản thân. Khi nền tảng đã vững, ta dễ dàng thích nghi và vượt qua sóng gió hơn, giống như một ngôi nhà móng chắc có thể trụ vững qua bão giông.⁶

Bên cạnh đó, “Back to Basics” còn nuôi dưỡng những phẩm chất tích cực bên trong mỗi người. Quay về điều cơ bản đòi hỏi sự kiên nhẫn, khiêm nhường và kỷ luật – những phẩm chất giúp ta trưởng thành hơn về cảm xúc. Thay vì chạy theo hào quang trước mắt, ta học cách trân trọng những giá trị đơn sơ nhưng bền vững. Chẳng hạn, Rick Hanson chỉ ra rằng nhiều người thường “bỏ qua các bước cơ bản vì nôn nóng, lười biếng hoặc sự tự cao ngầm rằng mình có thể ‘đốt cháy giai đoạn’”, phần nào do ảnh hưởng của xã hội tôn vinh thành công tức thời⁷ Mindset “Back to Basics” nhắc chúng ta rèn luyện tính khiêm tốn để “trả giá học phí” đầy đủ, và chính sự khiêm tốn, chuyên tâm đó là nền tảng nội tại vững chắc cho mọi kỹ năng khác. Thêm nữa, trở về những giá trị gốc rễ – như lòng tốt, sự trung thực, tình yêu thương – giúp nuôi dưỡng trí tuệ cảm xúc và lòng trắc ẩn. Ví dụ, Coach Wooden luôn đề cao các giá trị đạo đức cơ bản như “Never lie, never cheat, never steal” (Không nói dối, không gian lận, không trộm cắp) trong triết lý huấn luyện của mình⁸. Những giá trị cốt lõi về nhân cách này chính là sức mạnh tinh thần giúp tập thể của ông chiến thắng mọi nghịch cảnh mà không đánh mất chính mình.

Tóm lại, mindset “Back to Basics” mang lại tác dụng như một “la bàn” đưa ta trở về đúng hướng. Trong công việc, nó giúp tổ chức chỉnh đốn từ gốc để hoạt động hiệu quả và bền vững hơn. Trong đời sống cá nhân, nó giúp mỗi người cân bằng thân tâm, củng cố những mối quan hệ và giá trị quan trọng. Đó không phải là bước lùi, mà chính là cách để đi xa hơn một cách vững vàng, có chiều sâu – từ sự nghiệp cho đến đời sống tinh thần.

3. Cách áp dụng hiệu quả mindset “Back to Basics”

Như bất kỳ thay đổi tư duy nào, “Back to Basics” chỉ thực sự phát huy tác dụng khi chúng ta biết cách áp dụng một cách linh hoạt và phù hợp. Dưới đây là một số gợi ý giúp việc trở về những điều cơ bản trở nên hiệu quả, cả ở cấp độ cá nhân lẫn trong phạm vi tổ chức.

3.1. Trong cuộc sống cá nhân⁹

• Xác định “điều cơ bản” quan trọng nhất đối với bạn: Mỗi người sẽ có những ưu tiên nền tảng khác nhau. Hãy dành chút thời gian tự hỏi điều gì là cốt lõi cho hạnh phúc và sự ổn định của bản thân. Đó có thể là sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, gia đình, hay một nguyên tắc sống nào đó. Ví dụ, về thể chất, những điều cơ bản thường là ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh và vận động thường xuyên. Về tinh thần, Rick Hanson gợi ý những nền tảng như “biết đứng về phía chính mình”, học cách quan sát tâm trí một cách tỉnh thức, giữ bình tĩnh trước stress, nuôi dưỡng trải nghiệm tích cực và lòng tự trắc ẩn. Còn trong các mối quan hệ, nền tảng cơ bản có thể là sự tôn trọng, tử tế và không gây tổn thương cho nhau – chẳng hạn “không bạo lực, không lạm dụng, không độc ác” trong cách đối xử. Xác định được những “viên đá góc tường” cho riêng mình giúp bạn biết rõ mình cần quay về điều gì khi gặp khó khăn.
• Bắt đầu từ những thói quen nhỏ, cụ thể: Sau khi đã nhận diện được điều cơ bản cần chú trọng, hãy chuyển hóa nó thành hành động hàng ngày. Đôi khi, trở về với điều giản dị nhất bắt đầu bằng những thay đổi rất nhỏ nhưng nhất quán. Chẳng hạn, nếu sức khỏe là nền tảng bạn cần củng cố, hãy đi ngủ sớm hơn mỗi đêm (ví dụ đặt mục tiêu không xem TV quá 10 giờ đêm để đảm bảo lên giường trước 11 giờ), hoặc bắt đầu thói quen dùng chỉ nha khoa mỗi ngày để cải thiện sức khỏe răng miệng. Nếu gia đình là ưu tiên cơ bản, bạn có thể đặt nguyên tắc về nhà trước 6 giờ tối để ăn tối cùng gia đình, hay quyết tâm lắng nghe người thân trọn vẹn hơn (không ngắt lời khi người khác đang nói). Những hành động nhỏ nhặt nhưng đều đặn này chính là cách chúng ta “chăm sóc” các yếu tố nền móng trong cuộc sống. Đừng xem nhẹ chúng – “When we take care of the basics, everything else usually takes care of itself” – khi ta lo tốt những điều căn bản, mọi thứ khác thường sẽ tự vận hành trơn tru.
• Thực hành chánh niệm và lòng trắc ẩn: Mindset “Back to Basics” không chỉ là làm “những việc phải làm” mà còn liên quan mật thiết đến trạng thái tâm hồn của bạn. Hãy rèn luyện thói quen sống chậm lại và chú tâm vào hiện tại – đây chính là thực hành chánh niệm (mindfulness) giúp bạn nhận ra điều gì thật sự quan trọng ngay lúc này. Khi cảm thấy choáng ngợp, hãy hít thở sâu và tự nhắc nhở: “Điều gì là cơ bản nhất mình cần làm bây giờ?”. Đôi khi câu trả lời chỉ đơn giản là nghỉ ngơi, uống một ly nước, hoặc dành vài phút tĩnh tâm. Song song đó, hãy đối xử tốt với chính mình và người khác. Lòng trắc ẩn là một giá trị nền tảng thường bị lãng quên trong guồng quay hiện đại, nhưng nó chính là “cái gốc” của hạnh phúc bền lâu. Hãy tử tế với bản thân khi mắc lỗi và bao dung với người xung quanh – những hành động nhỏ này giữ cho “gốc rễ” tâm hồn bạn luôn khỏe mạnh. Rick Hanson nhấn mạnh tự trắc ẩn (self-compassion) là một kỹ năng căn bản giúp con người vững vàng trước nghịch cảnh. Khi tâm bạn đầy đủ chánh niệm và từ bi, những kỹ năng khác như giao tiếp, giải quyết vấn đề hay sáng tạo cũng sẽ nảy nở thuận lợi trên mảnh đất tốt.
• Luôn nhớ mục đích và giá trị sống của mình: Áp dụng “Back to Basics” cũng có nghĩa là quay về với lý do ban đầu bạn bắt đầu một hành trình nào đó. Trong cuộc sống cá nhân, điều này đồng nghĩa với việc nhắc nhở bản thân về giá trị cốt lõi và mục tiêu sâu xa của mình. Ví dụ, nếu bạn đang theo đuổi sự nghiệp, hãy tự hỏi điều gì thật sự thôi thúc bạn – đó có phải là đam mê với công việc, mong muốn đóng góp cho xã hội hay đơn giản là để lo cho gia đình? Việc nhớ lại “lý do tại sao” sẽ giúp bạn định hướng lại khi lạc lối. Quay lại với mục đích giống như la bàn đưa ta về phương hướng đúng mỗi khi đứng trước ngã rẽ. Đây chính là cách “back to basics” ở tầng ý nghĩa sâu nhất: trở về động lực nội tại và giá trị cốt lõi làm nên con người bạn.

3.2. Trong tổ chức và doanh nghiệp

• Tái xác định và kiên định với sứ mệnh cốt lõi: Đối với một tổ chức, “điều cơ bản” quan trọng nhất chính là lý do tồn tại và giá trị cốt lõi. Khi công ty đối mặt với biến động, đây là lúc cần “back to basics” bằng cách nhìn lại sứ mệnh ban đầu. Hãy tự hỏi: Chúng ta tồn tại để làm gì? Giá trị độc đáo ta đem lại là gì? Như câu chuyện của Starbucks – Howard Schultz đã phải nhắc nhở toàn công ty quay lại với “core purpose” (mục đích cốt lõi) của mình¹⁰, vì không có cà phê xuất sắc thì Starbucks “have no reason to exist”¹¹. Tương tự, một doanh nghiệp nên thường xuyên rà soát tầm nhìn, sứ mệnh để đảm bảo mọi chiến lược và hoạt động đều xoay quanh những giá trị nền móng đó. Điều này tạo ra sự nhất quán và định hướng rõ ràng cho toàn bộ tổ chức, đặc biệt quan trọng trong thời kỳ nhiều xáo trộn. Lãnh đạo cần là người gìn giữ “ngọn lửa” gốc rễ này, nhắc nhở đội ngũ về “chúng ta là ai và vì sao chúng ta ở đây”.
• Đầu tư vào con người và kỹ năng nền tảng: “Back to Basics” ở cấp độ tổ chức đồng nghĩa với việc ưu tiên xây dựng những năng lực cốt lõi thật vững thay vì chạy theo “mốt” quản trị hoặc giải pháp hào nhoáng ngắn hạn. Nghiên cứu của McKinsey cho thấy nhiều công ty chỉ tập trung “chữa cháy” vấn đề bằng các giải pháp tức thời (cắt giảm chi phí, tái cơ cấu nhỏ giọt…) nhưng “quick wins” như vậy không giải quyết được gốc rễ lâu dài; muốn đạt kết quả bền vững phải tái đầu tư vào những thay đổi căn bản về vận hành, con người và văn hóa¹². Vì thế, doanh nghiệp nên tập trung đào tạo nhân viên những kỹ năng cơ bản thật thành thục, ví dụ: kỹ năng giao tiếp, chăm sóc khách hàng, quản lý thời gian, kiểm soát chất lượng sản phẩm… Đây là những “viên gạch” kỹ năng nền tảng quyết định hiệu suất lâu dài. Bài học Starbucks đóng cửa quán để huấn luyện lại cách pha espresso “chuẩn” là minh chứng rõ ràng: đôi khi phải chấp nhận hy sinh lợi ích ngắn hạn để củng cố tay nghề và tiêu chuẩn cốt lõi. Kết quả về sau chính là nâng tầm chất lượng dịch vụ và uy tín thương hiệu.
• Đơn giản hóa quy trình và tập trung vào thứ tự ưu tiên: Một tổ chức vận hành hiệu quả thường là tổ chức biết giữ cho mọi thứ đơn giản và rõ ràng ở mức cơ bản. Hãy xem xét các quy trình nội bộ, loại bỏ những bước rườm rà không cần thiết, quay về những bước cơ bản tối thiểu nhưng hiệu quả nhất. Đồng thời, trong quản lý dự án hay chiến lược, hãy xác định 3-4 ưu tiên cốt lõi thay vì trải mỏng nguồn lực cho quá nhiều mục tiêu. Có câu nói trong lĩnh vực khởi nghiệp: “Doanh nghiệp thành công thường làm xuất sắc một vài việc cơ bản thay vì làm nhiều thứ trung bình”. Việc tập trung vào các ưu tiên hàng đầu vừa đảm bảo chất lượng, vừa giúp đội ngũ không bị phân tán năng lượng. Như một CEO đã chia sẻ trên Forbes, trong thời kỳ nhiều biến động, lãnh đạo không thể chỉ mang chức danh suông mà phải “embrace and embody the role, going back to the basics” – thực sự dấn thân và quay về những nguyên tắc lãnh đạo căn bản nhất¹³. Những nguyên tắc căn bản đó bao gồm vạch rõ mục tiêu ưu tiên và dẫn dắt đội ngũ tập trung thực hiện bằng được những mục tiêu ấy trước khi nghĩ tới việc khác.
• Xây dựng văn hóa “back to basics” trong lãnh đạo: Lãnh đạo bằng tinh thần “Back to Basics” nghĩa là chú trọng những giá trị lãnh đạo cơ bản như sự lắng nghe, tính minh bạch, và tinh thần phục vụ. Đừng để công ty bị cuốn vào những khẩu hiệu to tát mà quên đi việc lắng nghe nhân viên và khách hàng – một kỹ năng cơ bản nhưng quyết định sự sống còn. Văn hóa doanh nghiệp nên khuyến khích việc giao tiếp thẳng thắn, cởi mở, tập trung giải quyết những vấn đề cơ bản trước khi chúng tích tụ thành khủng hoảng. Ví dụ, một nguyên tắc “back to basics” trong quản trị là lãnh đạo cần lắng nghe nhân viên một cách chân thành để họ cảm thấy được tôn trọng và thấu hiểu¹⁴. Khi nhân viên tin tưởng rằng tiếng nói của họ được trân trọng, họ sẽ cởi mở chia sẻ những vấn đề thực sự và cùng lãnh đạo giải quyết từ gốc. Bên cạnh đó, hãy nêu gương về sự chính trực và trách nhiệm – những giá trị đạo đức căn bản trong văn hóa công ty. Văn hóa “back to basics” không chấp nhận việc đánh đổi giá trị lấy tăng trưởng ngắn hạn. Thay vào đó, nó đề cao chất lượng, tính trung thực, và lòng tận tâm ở mọi cấp. Một công ty có nền tảng văn hóa vững vàng như vậy sẽ có sức đề kháng cao trước những “cơn sốc” thị trường và xây dựng được thương hiệu đáng tin cậy trong mắt khách hàng.

Tóm lại, áp dụng “Back to Basics” đòi hỏi cả cá nhân và tổ chức phải nhìn lại nội tại một cách trung thực và hành động kiên trì. Đó có thể là những bước đi nhỏ bé hàng ngày ở cấp độ cá nhân, hay những quyết định chiến lược dũng cảm ở tầm doanh nghiệp. Dù ở phạm vi nào, mấu chốt là giữ vững sự tập trung vào những gì cốt lõi nhất, bởi từ đó mọi thứ khác mới có cơ hội phát triển vững chắc.

4. Mặt tốt và mặt hạn chế của tư duy “Back to Basics”

Bất cứ triết lý hay phương pháp nào cũng có hai mặt, và “Back to Basics” không phải ngoại lệ. Hiểu rõ ưu điểm và hạn chế của mindset này sẽ giúp chúng ta vận dụng nó một cách thông minh, cân bằng.

Ưu điểm (Mặt tốt):

• Xây nền móng vững chắc cho thành công lâu dài: Điểm mạnh rõ nhất của “Back to Basics” là giúp cá nhân/tổ chức xây dựng một nền tảng bền vững. Giống như xây nhà kiên cố trên móng chắc, việc chú trọng những kỹ năng, thói quen và giá trị cơ bản sẽ tạo ra sự ổn định và nhất quán. Nhờ đó, khi mở rộng quy mô hay đương đầu thử thách, ta ít bị lung lay hơn. Một nghiên cứu trên 1.200 công ty trong 10 năm cho thấy chỉ 1/4 số công ty duy trì được kết quả cắt giảm chi phí sau 4 năm, chủ yếu do họ không xử lý “fundamental issues” – những vấn đề gốc rễ về cấu trúc, tư duy và văn hóa¹⁵. Điều này ngụ ý rằng ai giải quyết được phần nền tảng thì thành quả mới mang tính bền vững.
• Tăng cường hiệu suất và chất lượng: Khi tập trung vào những việc cơ bản làm tốt nhất, hiệu suất công việc thường tăng lên một cách tự nhiên. Ví dụ, Starbucks sau đợt huấn luyện lại căn bản đã cải thiện rõ rệt chất lượng đồ uống, từ đó điểm hài lòng khách hàng tăng theo¹⁶. Trong công việc hàng ngày, nếu mỗi thành viên đều thành thục kỹ năng nền tảng của mình (như một lập trình viên vững thuật toán cơ bản, một nhân viên kinh doanh nắm chắc kỹ năng giao tiếp và kiến thức sản phẩm), thì toàn bộ guồng máy sẽ vận hành trơn tru hơn. Những “chiến thắng nhỏ” trong việc thực thi đúng chuẩn các bước cơ bản sẽ cộng dồn thành thành quả lớn về hiệu suất tổng thể.
• Tăng khả năng thích nghi và giải quyết vấn đề: Nền tảng vững giúp chúng ta đối phó với thay đổi linh hoạt hơn. Khi đã nắm chắc những nguyên lý cơ bản, ta có thể dễ dàng “back to basics” để định hướng lại trong môi trường mới. Điều này đặc biệt quan trọng khi môi trường bên ngoài biến động liên tục (như thời đại dịch hay khủng hoảng). Một đội ngũ có văn hóa quay về giá trị cốt lõi sẽ không hoang mang trước thay đổi, họ nhanh chóng dựa vào những quy tắc nền tảng (ví dụ: “khách hàng là trên hết”, “an toàn là số một”) để đưa ra quyết định phù hợp. Tư duy cơ bản cũng giúp giải quyết vấn đề hiệu quả hơn – thay vì rối trí trước vấn đề phức tạp, ta bình tĩnh phân tích đâu là yếu tố cốt lõi cần xử lý trước. Nhờ đó, nhiều tình huống khó được tháo gỡ từ gốc rễ thay vì chỉ chữa mẹo phần ngọn.
• Nuôi dưỡng phẩm chất cá nhân tích cực: Ở mức độ con người, sống theo triết lý “Back to Basics” giúp rèn tính khiêm tốn, kiên nhẫn và chú tâm. Ta học cách đánh giá cao những điều giản dị thay vì chạy theo phù phiếm. Điều này mang lại sự cân bằng về cảm xúc, giảm bớt stress do áp lực phải “hơn người”. Ngoài ra, việc chú trọng các giá trị đạo đức cơ bản (như trung thực, tử tế) tạo nên con người có chiều sâu và đáng tin cậy. Những mối quan hệ cá nhân của họ cũng bền chặt hơn vì được xây trên niềm tin và sự chân thành từ những điều nhỏ nhất.

Hạn chế (Mặt chưa hoàn hảo):

• Nguy cơ bảo thủ hoặc tụt hậu nếu hiểu sai: Điều quan trọng là phân biệt “Back to Basics” với bảo thủ, cố chấp. Nếu lạm dụng, mindset này có thể khiến một người hoặc tổ chức chậm đổi mới, cứ khư khư làm mọi thứ “như xưa” ngay cả khi hoàn cảnh đã thay đổi. Chẳng hạn, trong kinh doanh, quá tập trung vào sản phẩm cốt lõi mà phớt lờ xu hướng mới có thể dẫn đến mất thị phần. “Back to Basics” không có nghĩa là phủ nhận sáng tạo; nó chỉ hiệu quả khi chúng ta cập nhật những điều cơ bản cho phù hợp thời đại. Luôn cần một sự cân bằng giữa giữ vững cái nền và linh hoạt thích nghi. Nếu chỉ chăm chăm “quay về quá khứ” mà không nhìn về tương lai, ta có thể bị tụt hậu.
• Hiệu quả không thấy ngay tức thì: Vì nhắm vào giá trị cốt lõi và kết quả dài hạn, cách tiếp cận “trở về cơ bản” thường đòi hỏi thời gian trước khi thấy thành quả. Điều này đôi khi gây nản lòng trong ngắn hạn, nhất là với tổ chức chịu áp lực doanh số theo quý. Ví dụ, Starbucks đã mất 6 triệu USD doanh thu trong ngày đóng cửa huấn luyện nhân viên¹⁷, và hứng chịu sự chế giễu của truyền thông, cổ đông trong ngắn hạn. Chỉ khi một thời gian sau chất lượng cải thiện, lợi ích mới rõ ràng. Tương tự, một cá nhân bắt đầu quay lại rèn luyện thói quen cơ bản (như ngủ sớm, tập thể dục) có thể chưa thấy ngay kết quả trong vài ngày, thậm chí ban đầu còn thấy “chậm lại” so với người khác. Điều này đòi hỏi sự kiên định và niềm tin. Không phải ai cũng đủ kiên nhẫn, và đó là một trở ngại tâm lý khi áp dụng “Back to Basics”.
• Dễ bị xem nhẹ hoặc hiểu lầm: Một hạn chế khác là người khác có thể không hiểu giá trị của việc “back to basics” và cho rằng bạn đang thụt lùi. Trong đội ngũ, nếu lãnh đạo đề xướng quay lại tập trung đào tạo những kỹ năng sơ đẳng hoặc tái khẳng định những quy tắc cũ, nhân viên có thể hoài nghi, thậm chí phản kháng lúc đầu. (Như các cầu thủ của Coach Wooden từng ngỡ ngàng và nghi ngờ khi ông bắt họ học buộc dây giày đúng cách, cho đến khi họ ngộ ra ý nghĩa sau đó¹⁸.) Việc nhấn mạnh những điều cơ bản cũng có thể bị coi là “thừa” hoặc “việc ai cũng biết”, dẫn đến thiếu hợp tác. Do vậy, nghệ thuật truyền thông rất quan trọng: hãy giải thích tại sao trở về gốc rễ lại cần thiết, chia sẻ những câu chuyện thành công (như Starbucks, Wooden) để tạo niềm tin. Khi mọi người hiểu rằng đây không phải “bước lùi” mà là bước chuẩn bị để nhảy xa hơn, họ sẽ ủng hộ.
• Không phải giải pháp cho mọi vấn đề: Cuối cùng, cần thừa nhận rằng “Back to Basics” không phải là chiếc đũa thần vạn năng. Có những vấn đề đòi hỏi tư duy đột phá chứ không chỉ dựa vào cái cũ. Chẳng hạn, khi công nghệ biến đổi hoàn toàn ngành nghề, ngoài việc nắm vững kiến thức nền, doanh nghiệp còn phải học hỏi cái mới để tồn tại. Mindset “Back to Basics” nên kết hợp với các tư duy tiến bộ khác (design thinking, agile…) tùy bối cảnh. Nó giống như nền móng – bắt buộc phải có, nhưng ngôi nhà muốn hoàn thiện còn cần thêm nhiều phần khác. Nếu quá say mê với “điều cơ bản” mà không chịu bước ra vùng an toàn để tiến lên, ta có thể bỏ lỡ cơ hội. Do đó, hãy dùng “Back to Basics” như một bước khởi động: trước tiên chạy đà vững vàng, rồi sau đó tăng tốc sáng tạo.

5. Tạm kết

Mindset “Back to Basics” tựa như việc trồng một cái cây – muốn cây cao lớn thì rễ phải sâu và chắc. Quay về với gốc rễ không phải là đi giật lùi, mà là để đảm bảo mỗi bước tiến tới đều vững vàng và đầy đủ sức mạnh. Từ câu chuyện của một huấn luyện viên bóng rổ huyền thoại cho đến hành trình hồi sinh của một đế chế cà phê toàn cầu, chúng ta rút ra một bài học chung: Đôi khi, cách nhanh nhất để tiến xa là dám chậm lại, quay về xây dựng những giá trị cốt lõi thật vững. Trong một thế giới luôn biến động, những điều cơ bản chính là la bàn nội tại giúp ta định hướng. Kết hợp tư duy “Back to Basics” với sự cởi mở học hỏi, chúng ta có thể tiến xa hơn – xa mà không lạc, nhanh nhưng vẫn bền, bởi mỗi bước đi đều có gốc rễ ăn sâu vào nền tảng. Như Howard Schultz từng nhận định, quyết định “đóng cửa để đào tạo lại từ đầu” của Starbucks tuy mạo hiểm nhưng là điều cần thiết, vì đôi khi phải lùi một bước để có thể tiến những bước dài tiếp theo¹⁹. Vậy nên, đừng sợ quay về với những điều giản dị. Một khi gốc rễ vững chắc và tâm thế vững vàng, bạn sẽ tự tin tiến về phía trước, đi xa hơn và đạt được những thành quả ý nghĩa, bền vững – trong công việc, và trong cả hành trình trưởng thành của chính mình.

---

Nguồn tham khảo

1. https://www.phrases.org.uk/meanings/53200.html#:~:text=What%27s%20the%20meaning%20of%20the,phrase%20%27Back%20to%20basics ↩︎
2. https://maryloukayser.com/back-to-basics/#:~:text=Today%E2%80%99s%20post%20is%20inspired%20by,college%20basketball%20coach%2C%20John%20Wooden ↩︎
3. https://newsroom.ucla.edu/magazine/john-wooden-tie-shoes-teaching-basketball#:~:text=team%21%20Before%20we%20hit%20the,Letters%20by%20Micah%20Myers ↩︎
4. https://hbr.org/2024/06/how-starbucks-devalued-its-own-brand#:~:text=Starbucks%20is%20in%20trouble%20again,purpose%2C%20its%20reason%20for%20existence ↩︎
5. https://www.businessinsider.com/starbucks-ceo-howard-schultz-onward-book-excerpt-2011-3 ↩︎
6. https://rickhanson.com/back-to-basics/ ↩︎
7. https://rickhanson.com/back-to-basics/ ↩︎
8. https://www.thewoodeneffect.com/coach-woodens-framework-for-success/#:~:text=individual%20and%20team%20excellence%20you,for%20more%20than%2050%20years ↩︎
9. https://rickhanson.com/back-to-basics ↩︎
10. https://hbr.org/2024/06/how-starbucks-devalued-its-own-brand#:~:text=Starbucks%20is%20in%20trouble%20again,purpose%2C%20its%20reason%20for%20existence ↩︎
11. https://www.businessinsider.com/starbucks-ceo-howard-schultz-onward-book-excerpt-2011-3#:~:text=Starbucks%20has%20always%20been%20about,have%20no%20reason%20to%20exist ↩︎
12. https://www.mckinsey.com/capabilities/people-and-organizational-performance/our-insights/going-back-to-basics-to-unlock-sustained-efficiency-and-productivity-gains-in-financial-services#:~:text=Our%20experience%20in%20the%20field,4%2C%E2%80%9D%20McKinsey%2C%20March%2013%2C%202025 ↩︎
13. https://www.interactionassociates.com/resources/inthenews#:~:text=Leaders%20can%E2%80%99t%20be%20leaders%20in,going%20back%20to%20the%20basics ↩︎
14. https://nexlevelteams.com/2021/11/08/back-to-basics-leadership/#:~:text=Back%20to%20Basics%20Leadership%20means,listening%20to%20your%20team ↩︎
15. https://www.mckinsey.com/capabilities/people-and-organizational-performance/our-insights/going-back-to-basics-to-unlock-sustained-efficiency-and-productivity-gains-in-financial-services#:~:text=,most%20important%20ways%20to%20sustain ↩︎
16. https://www.businessinsider.com/starbucks-ceo-howard-schultz-onward-book-excerpt-2011-3#:~:text=Not%20everything%20went%20well%20that,to%20invest%20in%20our%20people ↩︎
17. https://www.businessinsider.com/starbucks-ceo-howard-schultz-onward-book-excerpt-2011-3#:~:text=Not%20everything%20went%20well%20that,to%20invest%20in%20our%20people ↩︎
18. https://newsroom.ucla.edu/magazine/john-wooden-tie-shoes-teaching-basketball#:~:text=Caption%3A%20At%20first%2C%20the%20players,significance%20of%20Coach%20Wooden%E2%80%99s%20lesson ↩︎
19. https://www.businessinsider.com/starbucks-ceo-howard-schultz-onward-book-excerpt-2011-3#:~:text=Starbucks%2C%20which%20is%20why%2C%20even,could%20take%20many%20steps%20forward ↩︎